Stres – to stan, który nie jest Ci obcy. Możemy odczuwać go w codziennych sytuacjach, podczas konfrontacji z trudnościami, długotrwałymi przeciwnościami losu, a nawet wtedy, kiedy o tym nie myślimy. Ale co mamy na myśli, mówiąc o stresie? Jak on działa i jak zmienia nasze życie?
Zobacz także: Jakie są dziedziny psychologii?
Podstawowe pojęcie stresu
Stres to biologiczna odpowiedź organizmu na sytuacje, które odbierany jako zagrożenie lub wyzwanie. To naturalna reakcja, która ma na celu mobilizację do działania. W sytuacji zagrożenia organizm zwiększa produkcję adrenaliny, co wpływa na przyspieszenie bicia serca, nadmierne pocenie się, wzrost ciśnienia krwi i przyspieszenie oddechu.
Po pierwsze, stres to nasza naturalna odpowiedź na zmianę. Jest to sposób, w jaki nasz organizm reaguje na nieznaną sytuację, konflikt lub zagrożenie. Posiada on zdolność do potężnej mobilizacji naszych sił witalnych, umożliwiając nam sprostanie wyzwaniom i przeciwnościom losu. Z drugiej strony, długotrwały stres, jeżeli nie jest właściwie zarządzany, może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, takich jak depresja, zaburzenia lękowe, choroby serca i wiele innych.
Rodzaje stresu
Wyróżniamy dwa podstawowe typy stresu: eustres i dystres. Eustres, zwany też pozytywnym stresem, jest stawaniem czoła wyzwaniom, które są w naszym zasięgu, a ich pokonanie przyniesie nam satysfakcję. Taki stres pozwala nam rosnąć, kształtować nasze umiejętności i rozwijać się jako osoby.
Dystres to stres negatywny, który pojawia się wtedy, gdy czujemy się przytłoczeni i nie mamy dość zasobów, aby poradzić sobie z daną sytuacją. Jest to rodzaj stresu, który może prowadzić do wypalenia, chorób i depresji.
Objawy stresu
Stres objawia się na wiele sposobów – zarówno fizycznie, jak i psychicznie. Po stronie objawów fizycznych mamy między innymi: bóle głowy, problemy z trawieniem, bezsenność, zmęczenie czy problemy z koncentracją. Objawy psychiczne to między innymi: kłopoty z pamięcią, rozdrażnienie, niepokój, zmieniające się nastroje, uczucie ciągłego napięcia. Często stres manifestuje się także poprzez zmiany w zachowaniu, takie jak nadmierna konsumpcja alkoholu, nadmierne jedzenie lub anoreksja, izolacja od innych czy brak satysfakcji z życia.
Skutki stresu dla organizmu
Długotrwały stres ma poważne konsekwencje dla naszego zdrowia – zarówno fizycznego, jak i psychicznego. Przede wszystkim przyczynia się do rozwoju chorób serca, takich jak nadciśnienie tętnicze czy choroba niedokrwienna serca. Ponadto, stres może prowadzić do problemów z układem pokarmowym (zgaga, wrzody żołądka), problemów z pamięcią czy koncentracją, czy zaburzeń snu.
Stres ma wpływ na nasze zachowania i decyzje, które podejmujemy. Może prowadzić do poważnych problemów psychicznych, takich jak depresja czy zaburzenia lękowe. Długotrwały stres przyczynia się do wyniszczenia organizmu, co w efekcie może prowadzić do różnego rodzaju chorób i do obniżenia jakości życia.
Techniki radzenia sobie ze stresem
Ze stresorem można sobie radzić na wiele sposobów. Najważniejsze to nauczyć się rozpoznawać objawy stresu i reagować na nie odpowiednio. Techniki relaksacyjne, takie jak medytacja, joga lub głębokie, świadome oddychanie mogą być tutaj bardzo pomocne. Regularne ćwiczenia fizyczne, zdrowe odżywianie i odpowiednia ilość snu to podstawy dobrego samopoczucia i radzenia sobie ze stresem. Często pomocne jest także skorzystanie z pomocy profesjonalisty – psychologa czy psychiatry – szczególnie w przypadku, kiedy stres zaczyna przekształcać się w poważne problemy psychiczne.
Również system wsparcia społecznego jest nieoceniony w radzeniu sobie ze stresem. Rozmowa z przyjacielem, członkiem rodziny, czy nawet profesjonalnym doradcą może pomóc zmniejszyć doświadczany stres. Pomocne może być także poszukiwanie nowych zainteresowań czy reorganizacja swojego życia w taki sposób, aby było ono mniej napięte.
Radzenie sobie ze stresem to proces, który wymaga czasu i cierpliwości. Ważne, aby pamiętać, że wszyscy doświadczamy stresu i jest to naturalna część naszego życia. Kluczowe jest jednak, aby nauczyć się go kontrolować, a nie pozwolić, aby on kontrolował nas.
